ျမန္မာႏိုင္ငံေရး ေျပာင္းလဲမႈေတြဟာ ေနာက္ေၾကာင္းျပန္မလွည့္ဘူးလို႔ တရားေသသတ္မွတ္လို႔ မရတဲ့ အတြက္ သတိထားသြားဖို႔ လိုတဲ့အေၾကာင္း ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ က ေျပာပါတယ္။ အဖဲြ႔ခ်ဳပ္ကိုုယ္စားလွယ္ေတြအေနနဲ႔ လက္ရိွ ဖဲြ႔စည္းပံုျပင္ဆင္ေရးကို အေရးတႀကီး ႀကိဳးပမ္းသြားမွာျဖစ္ေပမယ့္လို႔ လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ စစ္တပ္ရဲ႕ ေထာက္ခံမႈမပါဘဲနဲ႔ေတာ့ ဖဲြ႔စည္းပံု ျပင္ဆင္ေရး မျဖစ္ႏုိင္ေသးဘူးလို႔လည္း ေျပာပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္းကိုေတာ့ ကိုသားညြန္႔ဦးက တင္ျပေပးထားပါတယ္။
အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကေန ျမန္မာႏို္င္ငံအေပၚ ပိတ္ဆို႔အေရးယူထားတာေတြကို ယာယီ႐ုပ္သိမ္းေပးဖို႔ အေမရိကန္ အထက္လႊတ္ေတာ္ အမတ္ ဂြ်န္မက္ကိန္းက ေျပာၾကားခဲ့တဲ့အေပၚမွာ သူ႔အေနနဲ႔ ကန္႔ကြက္ ဆန္႔က်င္ဖို႔မရိွဘူးလို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေျပာခဲ့တာပါ။ အဂၤါေန႔ မနက္ပိုင္းက အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု သမၼတေဟာင္း ေဂ်ာ့ခ်္၊ ဒဗလ်ဴဘြတ္ရွ္ အမွတ္တရဌာနက ႀကီးမႉးက်င္းပခဲ့တဲ့ Acceleration of Human Freedom လို႔ ေခၚတဲ့ လူသားနဲ႔ လြတ္လပ္မႈအခြင့္အေရး အခမ္းအနားမွာ ျမန္မာ့ ဒီမိုကေရစီေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က အင္တာနက္တဆင့္ ပါ၀င္ေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီမွာ လက္ရိွ ျမန္မာႏို္င္ငံေရးနဲ႔ပတ္သက္လို႔ အေကာင္းျမင္လြန္းလို႔မရဘဲ သတိထားဖို႔လိုတဲ့ အေၾကာင္း ေျပာသြားတာပါ။

“အေမရိကန္ႏိုင္ငံသားေတြအေနနဲ႔ လက္ရွိအေျခအေနမွာ ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔မႈေတြကို ဆုိင္းငံ့ေပးဖို႔ သင့္ေလ်ာ္တယ္လို႔ ယူဆရင္ က်မအေနနဲ႔ ဒါကို မကန္႔ကြက္လိုပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ဒီေနရာမွာ သတိထားဖို႔ က်မ ေထာက္ျပလိုပါတယ္။ လူေတြအေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ အေပၚ သိပ္ကို အေကာင္းျမင္လြန္းၾကတယ္လို႔ က်မအေနနဲ႔ တခါတေလ ခံစားမိပါတယ္။က်မတို႔အေနနဲ႔ မေမ့အပ္တာ ကေတာ့ ဒီမိုကေရစီေဖာ္ေဆာင္မႈဟာ ေနာက္ျပန္မဆုတ္ႏုိင္ဘူးလို႔ ေျပာလုိ႔ မရႏုိင္ဘူးဆိုတဲ့ အခ်က္ပါပဲ။ က်မလည္း ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေျပာခဲ့ၿပီးပါၿပီ။ စစ္တပ္အေနနဲ႔ ဒီမိုကေရစီေဖာ္ေဆာင္ရာမွာ ေလးေလး နက္နက္နဲ႔ ထိထိေရာက္ေရာက္ ေဆာင္ရြက္သြားမယ္ဆိုတဲ့ သံဓိဌာန္ခုိင္မာစြာ မခ်မွတ္မခ်င္း က်မတို႔ အေနနဲ႔ ဒီမုိကေရစီေဖာ္ေဆာင္မႈကို ေနာက္ျပန္ဆုတ္လို႔ မရႏုိင္ဘူးဆိုတာကို ဘယ္ေတာ့မွ ေျပာႏုိင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။”
အေနာက္ႏိုင္ငံေတြက ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ ခ်မွတ္ခဲ့တဲ့ အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈေတြဟာ ရည္မွန္းခ်က္ကို ထိေရာက္ခဲ့တယ္လို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ျမင္ပါတယ္။ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပဲြအၿပီး ပထမ ဆံုး ေခၚယူတဲ့လႊတ္ေတာ္အတြင္းမွာပဲ အေရးယူဒဏ္ခတ္မႈေတြ ႐ုပ္သိမ္းေရးအဆိုကို ပထမဆံုးတင္သြင္း အတည္ျပဳခဲ့တာကိုၾကည့္ရင္ အေရးယူမႈေတြ ထိေရာက္ခဲ့တယ္ ဆိုတာကို ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ က ေထာက္ျပပါတယ္။
အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖဲြ႔ခ်ဳပ္အေနနဲ႔ အခုလႊတ္ေတာ္ထဲမွာ ဖဲြ႔စည္းပံုျပင္ေရးကိစၥကို အေရးတႀကီး ႀကိဳးပမ္းမွာျဖစ္ေပမယ့္ အလ်င္စလိုေတာ့ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္မယ့္အေျခအေန၊ အလားအလမွာ မရိွဘူး လို႔လည္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေျပာပါတယ္။
“က်မတို႔အေနနဲ႔ ဖဲြ႔စည္းပံုျပင္ဆင္ေရးကို အဦးဆံုးလုပ္ႏိုင္လိမ့္မယ္လို႔ေတာ့ မထင္ပါဘူး။ ဖဲြ႔စည္းပံု ျပင္ဖို႔ဆိုတာ လႊတ္ေတာ္ရဲ႕ ၇၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ေထာက္ခံမွ ျဖစ္မွာပါ။ ဒီအထဲ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္းက စစ္တပ္က ခန္႔ထားတဲ့ ကိုယ္စားလွယ္ေတြပါ။ ဒီေတာ့ ဖဲြ႔စည္းပံုျပင္ဖို႔ဆိုတာ စစ္တပ္ရဲ႕ ေထာက္ခံမႈ ပါမွ ရမွာပါ။ ဒါေၾကာင့္ ဖဲြ႔စည္းပံုျပင္ဖို႔ဆိုတာ ဦးဆံုးေတာ့ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ဖဲြ႔စည္းပံုျပင္ဆင္ေရးဟာ က်မတို႔ အေရးတႀကီး အေလးထားလုပ္ေဆာင္သြားမယ့္ကိစၥျဖစ္ပါတယ္။”
ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔လည္း ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ တကယ္တန္း ဒီမိုကေရစီေရး ေဖာ္ေဆာင္မယ္ဆိုရင္ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားအားလံုးကို လႊတ္ေပးရမွာျဖစ္တယ္လို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေျပာသြားပါတယ္။
“ၿပီးခဲ့တဲ့ ဇန္န၀ါရီလတုန္းက ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားအေတာ္မ်ားမ်ား လြတ္လာပါတယ္။ ဒီ လႊတ္လိုက္သူေတြဟာ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီ အဖဲြ႔ခ်ဳပ္က တင္ျပထားတဲ့ စာရင္းမွာ ပါတဲ့သူေတြလို႔ ျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီးက ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ဒီ စာရင္းအတိုင္းေျပာမယ္ဆိုရင္ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသား ၂၇၁ ဦး လြတ္ဖို႔ က်န္ေနပါေသးတယ္။ ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီးနဲ႔ ေျပာဆိုေနတာ ရိွပါတယ္။ ဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔ လည္း ထပ္ေဆြးေႏြးခ်င္ပါတယ္။ သူတို႔ေၾကညာသလို ဒီ စာရင္းအတိုင္း လႊတ္ေပးတယ္ဆိုရင္ေတာ့ က်န္ေနတဲ့ ၂၇၁ ဦးကို ဘာေၾကာင့္ လႊတ္မေပးေသးတာလဲဆိုတာ တရား၀င္ သိခ်င္ပါတယ္။ ျမန္မာႏို္င္ငံမွာ ဒီမိုကေရစီေရး ေဖာ္ေဆာင္မႈေတြလုပ္မယ္ဆိုရင္ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြ လံုးလံုးမရိွသင့္ပါဘူး။”
တိုင္းရင္းသားလူနည္းစုအေရးကိစၥနဲ႔ပတ္သက္လို႔ေတာ့ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးေတြနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးအရ အေျဖထုတ္ႏိုင္မွသာ တိုင္းရင္းသားေဒသ ဖံြၿဖိဳးေရးလုပ္ငန္းေတြကို ေဆာင္ရြက္ႏိုင္လိမ့္မယ္ လို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေျပာသြားပါတယ္။
“အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး လုပ္႐ံုတင္ မလံုေလာက္ပါဘူး။ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးဆိုတာ အစ သက္သက္ပါ။ ႏိုင္ငံေရးအရ အေျဖရွာမႈမ်ိဳး မရိွေသးပါဘူး။ ဒီအေျခအေနနဲ႔ တိုင္းရင္းသား လူနည္းစုေဒသေတြမွာ စီးပြားေရးဖ႔ံြၿဖိဳးမႈလုပ္ဖို႔ မလံုေလာက္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေရးအရ အေျဖထုတ္ႏိုင္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။”
၀ါရွင္တန္မွာ အဂၤါေန႔လုပ္တဲ့ အဲဒီအခမ္းအနားမွာေတာ့ သမၼတ ကေတာ္ေဟာင္း ေလာ္ရာ ဘြတ္ရ္ွ က ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို တကမၻာလံုးက ေလးစားရတဲ့ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးေခါင္းေဆာင္ တဦးအျဖစ္ မိတ္ဆက္ေပးပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ ၀ါရွင္တန္ပို႔စ္ သတင္းစာႀကီးရဲ႕ ပင္တိုင္ေဆာင္းပါးရွင္ မိုက္ကယ္ ဂီယာ ဂါစင္က ပရိသတ္ကိုယ္စားလွယ္ ေမးျမန္းခဲ့ ရာမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က အခုလို ေျဖၾကားသြားတာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။